Pomyłki się zdarzają. Co zrobić, gdy wpiszesz błędny numer konta lub – co gorsza – gdy padniesz ofiarą oszustwa i złośliwego oprogramowania podmieniającego numery kont?
O pomyłkę przy zlecaniu przelewu wcale nie tak trudno. „Literówka” przy wpisywaniu numeru konta lub sumy przelewu może nas trochę kosztować – jeżeli nie pieniędzy, to przynajmniej nerwów i czasu.
Jakie błędy możemy popełnić, gdy w roztargnieniu wpisujemy dane przelewu? Jakie mogą być konsekwencje i czy w ogóle jest szansa jakoś to wszystko „odkręcić”? Odpowiedzi w tekście.
Typowe pomyłki
Nieprawidłowe dane odbiorcy. To błąd najmniej szkodliwy – z tego względu, że banki już właściwie nie sprawdzają, czy dane odbiorcy (takie jak nazwa firmy, imię i nazwisko, adres) zgadzają się z tymi, które podaliśmy w formularzu. Nie mają takiego obowiązku.
Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych w art. 143 ust. 1 wskazuje, że zlecenie płatnicze uznaje się za wykonane na rzecz właściwego odbiorcy, w przypadku wskazania w treści zlecenia płatniczego unikatowego identyfikatora, jeżeli zlecenie zostało wykonane zgodnie z tym unikatowym identyfikatorem bez względu na dostarczone przez użytkownika inne informacje dodatkowe.
W trzecim ustępie dopowiada, że przy wykonaniu transakcji płatniczych z wykorzystaniem rachunku bankowego unikatowym identyfikatorem jest numer rachunku bankowego, chyba że strony uzgodnią w umowie ramowej inny unikatowy identyfikator.
Sprawa jest jasna. W razie pomyłki w danych adresowych, przelew zostanie zrealizowany bez problemu. Rzeczy komplikują się dopiero gdy zrobimy…
Przelew na złe konto. Zgodnie z powyższym, bank zrealizuje przelew zgodnie z numerem konta, który podaliśmy – nie weryfikując zgodności z pozostałymi danymi. Na nic więc zda się tłumaczenie, że przecież jasno wskazaliśmy w formularzu, że naszą intencją było wysłanie pieniędzy do kogoś innego.
Błędny numer konta w przelewie może wynikać z naszej pomyłki, lub w wyniku działania złośliwego oprogramowania, które takie numery podmienia w formularzu w systemie transakcyjnym banku.
O pomyłkę o tyle trudno, że numery kont bankowych opracowane zostały w taki sposób, że każdy z nich ma swoją sumę kontrolną – zaszytą w samym numerze. Wpisanie błędnego numery ma szansę sprawić, że suma kontrolna nie będzie się zgadzać – i przelew nie zostanie wykonany. A nawet gdy jakimś cudem okaże się, że nasz „błędny” numer przeszedł tę pierwszą weryfikację, to jeszcze wcale nie jest powiedziane, że konto o tym numerze w ogóle istnieje.
Gorzej ze złośliwym oprogramowaniem, które taki numer celowo podmieni – na istniejący, podstawiony. Użytkownik do końca nie jest świadomy, że pada ofiarą oszustwa – oprogramowanie potrafi wyświetlić „prawidłowy” numer konta nawet w historii transakcji. Tak to właśnie zadziałało w historii, o której ostatnio zrobiło się głośno, za sprawą tego filmiku:
Warto obejrzeć – ku przestrodze.
Pomyłka w kwocie przelewu. Źle postawiony przecinek czy jedna cyfra więcej mogą mieć daleko idące konsekwencje! Bank zrealizuje zlecenie, o ile kwota przelewu będzie miała pokrycie w środkach dostępnych na koncie. W przypadku takiej pomyłki pozostaje nam kontakt z adresatem przelewu i prośba o wykonanie korekty.
Przelew na złe konto – co robić?
Aktualizacja – sierpień 2018
W lipcu 2018 roku zmieniły się przepisy dotyczące usług płatniczych (dla zainteresowanych: link do ustawy). Procedura odzyskania omyłkowo wysłanych pieniędzy jest teraz dużo łatwiejsza!
- Banki mają teraz obowiązek pomóc klientowi w odzyskaniu omyłkowo przesłanych pieniędzy.
- Bank w ciągu 3 dni od otrzymania zgłoszenia od klienta ma obowiązek powiadomić odbiorcę takiego przelewu (lub bank odbiorcy, jeżeli przelew został wykonany między dwoma różnymi bankami) o obowiązku zwrotu pieniędzy.
- Odbiorca ma 30 dni na zwrot pieniędzy. Zwrócone pieniądze trafią na specjalny rachunek techniczny, a stamtąd na konto właściciela.
- Jeżeli odbiroca nie dotrzyma tego terminu, to klient (nadawca przelewu) ma prawo zwrócić się do banku o udostępnienie danych osobowych odbiorcy, a bank ma obowiązek takiej informacji udzielić (bank jest w tym przypadku zwolniony z tajemnicy bankowej). Tych danych klient może (i powinien!) użyć do wystąpienia na drogę sądową w celu odzyskania pieniędzy.
- Wykorzystanie tych danych w innym celu niż dochodzenie zwrotu kwoty transakcji będzie przestępstwem zagrożonym karą grzywny do 30 tys. złotych.
Oryginalna informacja z grudnia 2015 poniżej:
Jeżeli wysłaliśmy pieniądze na złe konto, to jeszcze nie wszystko stracone. Jest kilka dróg, którymi możemy odzyskać pieniądze. Im szybciej zadziałamy, tym prostsza będzie cała procedura.
Niektóre banki pozwalają nam samodzielnie cofnąć przelew – przed wykonaniem otrzymuje on status „do realizacji”. Na tym etapie jest jeszcze możliwość anulowania go z poziomu systemu transakcyjnego.
Są jednak banki, które takiej opcji niestety nie udostępniają. Już w momencie potwierdzenia przelewu, uważają go za zrealizowany i nawet od razu udostępniają wydruk potwierdzenia realizacji przelewu.
To jeszcze wcale nie znaczy, że pieniądze już opuściły nasz bank i są w drodze do adresata. Jeżeli uda nam się szybko skontaktować z bankiem, to być może uda nam się jeszcze cofnąć błędny przelew.
W obu tych przypadkach kluczowa jest szybkość. Musimy anulować przelew (samodzielnie lub za pośrednictwem infolinii) zanim nastąpi kolejna sesja rozliczeniowa systemu Elixir.
W tym artykule dowiesz się jak działają te sesje rozliczeniowe i jakie są kolejne godziny rozliczeń między poszczególnymi bankami: Kiedy przyjdzie przelew?
Jeżeli się spóźnimy, a pieniądze znalazły się już na koncie odbiorcy, to z poziomu naszego banku już nic nie zrobimy. W takim przypadku musimy wykorzystać zapisy Kodeksu Cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu:
Bezpodstawne wzbogacenie polega na osiągnięciu korzyści majątkowej bez podstawy prawnej kosztem innej osoby. Jest ono podstawą roszczenia majątkowego – bezpodstawnie wzbogacony jest obowiązany do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe (np. gdy przedmiot wzbogacenia został zbyty, utracony lub uszkodzony) – do zwrotu jej wartości osobie, kosztem której korzyść została odniesiona (art. 405 k.c.).
Na tej podstawie powinniśmy wysłać naszemu „przypadkowemu” odbiorcy wezwanie do zapłaty. Wszak bezpodstawnie wzbogacił się naszym kosztem.
Takiego wezwania nie prześlemy jednak bezpośrednio – nie znamy przecież danych adresata (poza feralnym numerem konta), a bank nie przekaże nam danych osobowych. Bank będzie jednak służyć jako pośrednik w komunikacji między nami a odbiorcą przelewu. Za tę pomoc najprawdopodobniej każe sobie zapłacić – od kilkudziesięciu do nawet stu-kilkudziesięciu złotych.
Jeżeli w wyniku naszego błędu pieniądze trafiły na konto uczciwej osoby, to nie powinniśmy mieć problemów. Gorzej, gdy padliśmy ofiarą zaplanowanego oszusta. Pieniądze trafiły najprawdopodobniej na konto „słupa” i z dużym prawdopodobieństwem są już nie do odzyskania.
Oszuści podmieniający numery kont – jak się bronić?
W unikaniu takich nieprzyjemności najlepsza jest więc profilaktyka. Oto kilka podstawowych zasad, którymi należy się kierować, jeżeli chcemy mieć pewność, że nasze pieniądze są bezpieczne i trafiają tam gdzie trzeba.
- Nie otwieraj podejrzanych maili. Ani, tym bardziej, podejrzanych załączników. Popularną metodą wśród oszustów jest wysyłanie maili z załącznikiem w postaci pliku zip/rar rzekomo będącym wezwaniem do zapłaty, awizo z poczty, czy listem przewozowym od kuriera. Każda taka niestandardowa komunikacja powinna wzbudzać naszą czujność.
- Pamiętaj, że bank nie będzie prosił o dane logowania nigdzie poza stroną logowania do systemu transakcyjnego i aplikacją mobilną. Nie podawaj nikomu swoich danych logowania, nie wysyłaj ich nikomu mailem.
- W nawiązaniu do powyższego – nie klikaj w linki do stron logowania, które otrzymasz mailem. To może być kolejna próba oszustwa, a odnośniki będą prowadzić do „podstawionych” stron mających na celu jedynie wyłudzenie twoich danych. Loguj się tylko bezpośrednio ze strony banku.
- Loguj się tylko z zaufanych urządzeń. Nie masz pewności, czy np. inne komputery (u znajomych, w bibliotece, itp.) nie są zainfekowane żadnym złośliwym oprogramowaniem.
- Jeżeli wklejasz do formularza numer konta z systemowego schowka, to musisz zachować szczególną ostrożność. Złośliwe oprogramowanie potrafi podmieniać numery w schowku.
- Sprawdzaj, czy numer konta w SMS z kodem potwierdzającym transakcję zgadza się z tym, który zamierzałeś lub zamierzałaś wpisać. Warto sprawdzić również kwotę.
Opublikowano