Jaki jest całkowity koszt kredytu?
Na ulotkach i materiałach promocyjnych banków i firm pożyczkowych oprocentowanie kredytu stanowi główną część przekazu reklamowego. No i zawsze jest ono określane jako “niskie” i “korzystne”.
Natomiast to, co najważniejsze, czyli RRSO – najczęściej zapisywane jest drobnym drukiem gdzieś w kącie ulotki, czy też wyświetlane przez ułamek sekundy w reklamie telewizyjnej.
Czym jest RRSO i dlaczego na ten wskaźnik powinniśmy zwracać szczególną uwagę gdy już przyjdzie nam brać kredyt?
Co składa się na koszty kredytu? Co uwzględnia RRSO?
RRSO to skrót od “rzeczywista roczna stopa oprocentowania”. Tylko dlaczego ta “rzeczywista roczna stopa oprocentowania” często tak znacząco różni się od innego wskaźnika, który w zasadzie powinien mówić o tym samym – “rocznej stopy oprocentowania”? Zobaczcie sami:
Roczna stopa oprocentowania to – po prostu – oprocentowanie kredytu, koszt odsetek. Czyli to, co widzimy największą czcionką w ulotkach i reklamach.
RRSO uwzględnia ten wskaźnik ORAZ pozostałe składowe kosztu kredytu – dodatkowe koszty, które musimy ponieść w związku z daną pożyczką. Mogą być to:
- oprocentowanie kredytu
- prowizja za udzielenie kredytu
- ubezpieczenia
- opłaty za dodatkowe usługi (np. wizyta doradcy w domu)
- opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego
- wartość pieniądza w czasie i okres spłaty
Ten ostatni składnik najbardziej wszystko komplikuje. Jak roczny kredyt na 1000 zł oprocentowany na 10% dał ostatecznie odsetki w przybliżeniu równe 50 zł? Przecież 50 zł od 1000 zł to 5% rocznie a nie 10%!
Chodzi o to jaką kwotą od banku dysponujesz przez cały okres kredytowania (w tym przypadku – rok). W pierwszym miesiącu masz 1000 zł i bank liczy miesięczne odsetki od tej kwoty. Ale potem spłacasz część kapitału i odsetek i w kolejnym miesiącu masz już tylko np. 915 zł. Potem znów spłacasz i w następnym miesiącu zostało Ci tylko 830 zł “bankowych” pieniędzy. I tak dalej aż do ostatniego miesiąca, gdzie spłacasz całą pozostałą kwotę.
Czyli na początku masz od banku 1000 zł, a po spłacie 0 zł. Więc średnio przez cały rok spłacania kredytu dysponujesz kwotą około 500 zł od banku. 10% od 500 zł to nasze 50 zł odsetek. Czyli wszystko się zgadza.
Na szczegółowe obliczenia przygotowałem tabelę:
Suma odsetek to te samo 54,17 zł co we wcześniejszym wyniku.
Czy niższe RRSO zawsze oznacza tańszy kredyt?
Niestety nie zawsze. Patrząc na RRSO i całkowite koszty kredytu należy mieć na uwadze także harmonogram spłaty.
Dla dwóch kredytów o tych samych parametrach, które różni “jedynie” harmonogram spłaty, RRSO może być identyczne przy zupełnie różnych całkowitych kosztach kredytu (tym razem dla kredytu na 100 000 zł na 10 lat, oprocentowanym na 10% w skali roku, bez dodatkowych kosztów):
Skąd taka różnica – ponad 8 000 zł – przy takim samym oprocentowaniu?
W obu wariantach – ratach malejących i stałych – średnio przez cały okres kredytowania będziemy dysponować podobnymi pieniędzmi od banku. Na takiej samej zasadzie jak w poprzednim przykładzie, gdzie średnio przez cały okres kredytowania byliśmy bankowi winni 500 zł i ta kwota była niejako podstawą oprocentowania.
Kredyt przy ratach równych jest jednak droższy, bo tam część kapitałową spłacamy wolniej. Bank od początku nalicza nam więc odsetki od większej części kapitału pozostałego do spłaty niż w przypadku rat malejących.
Na co patrzeć jeżeli porównujemy kredyty?
Na oprocentowanie nominalne? Na pewno nie. Poza samym oprocentowaniem kredyt/pożyczka może mieć jeszcze inne koszty. Liczne i często wysokie.
Na wysokość raty? Wysokość raty dużo powie nam o tym, jakie będzie nasze bieżące obciążenie, ale nie powie nam o całkowitym koszcie kredytu. Pod względem wysokości raty kredyt o ratach malejących będzie z początku większym obciążeniem niż kredyt o ratach równych, ale ostatecznie – biorąc pod uwagę cały okres kredytowania – to ten pierwszy będzie dla nas tańszy.
Porównując kredyty pod kątem wysokości raty należy porównywać tylko kredyty o tym samym harmonogramie spłaty: raty równe z równymi i raty malejące z malejącymi.
Na RRSO? RRSO jest dobrą informacją o kosztach kredytu, ale nie jest informacją kompletną. Jak pokazuje przykład powyżej, dwa kredyty o różnych kosztach całkowitych mogą mieć podobne RRSO.
To, o czym na pewno mówi RRSO, to jaki jest udział dodatkowych kosztów (innych niż odsetki) w ostatecznym koszcie kredytu. Jeżeli RRSO znacząco odbiega od oprocentowania nominalnego, to znaczy to, że pożyczkodawca “ukrył” znaczną część kosztów w opłatach dodatkowych.
“Najlepszym” przykładem są tu pozabankowe firmy pożyczkowe. Oprocentowanie nominalne pożyczki ogranicza im (tak samo jak bankom) ustawa antylichwiarska – nie mogą tu liczyć więcej niż przewiduje prawo. Więc windują koszty pożyczki dodatkowymi opłatami, takimi jak choćby opłata za wizytę doradcy w domu. Stąd u nich tak dramatyczna różnica między RRSO a oprocentowaniem nominalnym.
Na całkowity koszt kredytu? Zawsze jeżeli mamy taką możliwość, to pytajmy i szukajmy informacji o całkowitym koszcie kredytu. Pożyczkodawca powinien przedstawić nam konkretną kwotę – ile w sumie będziemy musieli oddać: łącznie z odsetkami i wszystkimi dodatkowymi opłatami i prowizjami.
Opublikowano // Fot. JMR_Photography. W artykule wykorzystałem zrzuty ekranu z kalkulatora RRSO TotalMoney.