Program emerytalny – czym jest i czy opłaca się po niego sięgnąć?

Kiedy ostatnim razem zastanawialiście się nad własną emeryturą? Nad tym czy będzie „godziwa”, czy poniżej oczekiwań? Czy hucznie reklamowane konta i pakiety emerytalne mają szansę coś w tej kwestii zmienić? Warto sobie takie pytania zadać już teraz, nawet jeżeli jesteście na 20, 30, czy 40 lat przed wiekiem emerytalnym.

Jakikolwiek byłby wynik tych rozważań, pewnym jest, że emerytury każdego z nas będą się od siebie finansowo różnić. Niestety, nie oznacza to wcale, że będą wysokie. Jeżeli zostawimy tę sprawę wyłącznie ZUS-owi, to możemy mieć wręcz pewność, że nasza emerytura będzie niska.

Nie ma się jednak czemu dziwić, trudno bowiem zakładać, że każdy otrzyma po tych kilkudziesięciu latach praca równowartość swojej miesięcznej pensji w ramach emerytury. Miesięczna składka emerytalna, jaką każdy pracownik winien odprowadzać dla ZUSu, wynosi niespełna 20%. Czyli, w uproszczeniu, jeżeli zarabiamy 3000 złotych, to na emeryturę odkładamy 600 złotych. Magia procentu składanego aż tak daleko nie sięga.

Oczywiście wysokość emerytury jest także uzależniona od ilości przepracowanych lat i długości życia, od momentu przejścia na emeryturę.

Co można zatem zrobić, by poprawić własną sytuację? Można nie robić nic – no ale Metafinanse to przecież nie jest blog dla ludzi, którzy nie zamierzają nic robić dla poprawy swojej sytuacji finansowej. Wiele osób szuka więc rozwiązań poza ZUS (i OFE) – w III filarze. Czym jest IKE, czyli indywidualne konto emerytalne i IKZE, indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, mogliście dowiedzieć się w pierwszym tekście cyklu, „Z trzecim filarem na Ty”. W tym tekście, skupię się na rozwiązaniu, które powstaje z połączenia obydwu struktur (IKE+IKZE), czyli tzw. programie emerytalnym.

Cel istnienia takiego programu, z perspektywy klienta, wydaje się prosty. Zmaksymalizować korzyści, płynące z każdego z kont emerytalnych: uzyskać zwolnienie z konieczności płacenia podatku Belki (IKE, IKZE) i zmniejszyć wymiar podatku dochodowego w corocznej deklaracji PIT (IKZE). W obydwu przypadkach, jedynym ograniczeniem są roczne, maksymalne limity wpłat. Obecnie pakiety emerytalne oferuje wiele, znacznie się od siebie różniących instytucji, m.in. banki, domy maklerskie czy chociażby TFI (towarzystwa funduszy inwestycyjnych).

Warto pamiętać, że program emerytalny, podobnie jak jego składowe oddzielnie, zakłada inwestowanie długoterminowe. Nie jest to zatem coś, do czego powinniśmy podchodzić lekko. To decyzja, z którą – w założeniu – będziemy żyć przez wiele, wiele lat. Poszczególne TFI różnią się konstrukcją ofert, przez co składki na emeryturę mogą wyglądać bardzo różnie. Skarbiec oferuje Program Emerytalny, który jako produkt umożliwia dużą elastyczność w lokowaniu kapitału, a cały proces odbywa się przez Internet.

• IKZE + IKE+ Plan Systematycznego Oszczędzania

IKE lub IKZE, są nieodłącznymi elementami pakietu. Ma to sens, gdyż to dzięki nim, każdy z nas może liczyć na ulgi finansowe. PSO nie jest konstrukcją prawną, która zapewnia benefity, jest jednak mechanizmem, który umożliwia zwiększenie składki emerytalnej ponad limity kwotowe dostępne w danym roku kalendarzowym dla IKE i IKZE. Krótko mówiąc, jeśli chcesz odłożyć jeszcze więcej, to PSO daje taką możliwość.

Niezależnie od tego, czy wybierze się opcję z PSO czy bez, trzeba będzie jeszcze określić model portfela w ramach którego pragnie się inwestować. Do wyboru są trzy:

• portfel modelowy statyczny,
• portfel modelowy aktywny,
• portfel indywidualny.

Każdy portfel oferuje kilka subfunduszy, od których zależy sposób rozłożenia każdej kolejnej wpłaty. Jest to rozwiązanie elastyczne – nic nie stoi na przeszkodzie, by bezpłatnie, w dowolnym momencie, zmienić swój obecny portfel na inny. Jak to jednak działa w praktyce?

Celem na każdy rok, powinno być wpłacenie założonej przez nas wcześniej sumy pieniędzy, które będą czekać na nas w przyszłości. Można dowolnie operować składem portfela, przez co jeżeli chcemy, pieniądze mogą iść najpierw na IKE, a dopiero następnie na IKZE. Lub odwrotnie – zależnie od osobistych preferencji. PSO zasilane jest na końcu – w pierwszej kolejności chcemy wykorzystać korzyści podatkowe IKE i IKZE.

Czy trzeba to ręcznie kontrolować, tak by nie przekroczyć maksymalnego limitu na dany rok? Nie! Jeżeli osiągniemy maksymalny limit za dany rok w IKZE, pieniądze automatycznie będą wpłacane na IKE. Jeżeli osiągniemy limit w obydwu kategoriach, to dopiero wtedy do gry wchodzi PSO.

Podobnie jak w przypadku IKE i IKZE, nie mamy obowiązku wpłacać pieniędzy na fundusz co miesiąc. Brak wpłaty nie wiąże się z żadną karą finansową. Pieniądze możemy wpłacać zawsze wtedy, gdy mamy taką możliwość. Działa to podobnie jak w przypadku zwykłego programu inwestycyjnego – wpłacamy pieniądze wtedy, gdy możemy, a jedynym ograniczeniem jest wysokość minimalnej wpłaty.

Akurat w przypadku Skarbca ta minimalna wpłata wynosi 100 złotych – to raczej typowa stawka jak na fundusz inwestycyjny. Poza tym, jest jeszcze minimalny limit pierwszej wpłaty – w wysokości 1000 zł. Nie jest to więc tak proste rozwiązanie jak na przykład konto oszczędnościowe, gdzie możemy wpłacać kiedy chcemy i ile chcemy, nawet po kilka złotych. Z drugiej strony – takie minimalne limity mogą być dla nas motywacją, by co jakiś czas zasilać fundusz poważniejszą kwotą.

Zakładając Skarbiec Program Emerytalny przez internet, jesteśmy zwolnieni także z opłaty manipulacyjnej, która standardowo wyniosłaby 500 zł.

Dla kogo taki łączony pakiet IKE+IKZE będzie odpowiedni? Z pewnością dla kogoś, kto za swoją strategię oszczędzania na emeryturę przyjął inwestowanie w fundusze (w odróżnieniu od oszczędzania w banku czy samodzielnych inwestycji poprzez rachunek maklerski). Połączenie kont emerytalnych IKE i IKZE w ramach jednego pakietu to, oprócz standardowych korzyści podatkowych z zasady wpisanych w te konta, dodatkowa wygoda. Nasze oszczędności emerytalne są w jednym miejscu i możemy nimi zarządzać w całości w ramach jednej strategii – aktywnej, zachowawczej, lub indywidualnie dobierając fundusze z dostępnej oferty.

Elastyczność w zarządzaniu własnym portfelem funduszy jest o tyle przydatna, że pozwala każdemu wybrać opcję, która najbardziej odpowiada jego lub jej potrzebom i możliwościom. Na inny profil ryzyka będą decydować się osoby będące tuż przed osiągnięciem wieku emerytalnego, a na inny dwudziesto- czy trzydziestolatkowie, dla których odpowiedniejsze będą pewnie bardziej agresywne strategie. Opcja zmiany profilu wybranego portfela daje całkiem niezłe pole manewru i pozwala nam dostosować charakter naszych inwestycji do naszej indywidualnej sytuacji.

Niezależnie od tego, czy skłaniacie się ku IKE, IKZE, łączonym pakietom, czy zamierzacie oszczędzać samodzielnie – najważniejsze jest, by o emeryturze myśleć już teraz. Niezależnie od tego ile macie w tym momencie lat. Im wcześniej zaczniecie odkładać pieniądze na ten cel, tym łatwiej będzie Wam osiągnąć taką kwotę oszczędności, która pozwoli Wam na godne lub komfortowe życie na emeryturze.